Istock 2159937746 Duurzaam 1880X

Wat betekent de nieuwe Energiewet voor installateurs?

De installateur verandert van monteur in energiepartner. Per 1 januari 2026 treedt de nieuwe Energiewet in werking. Deze wet vervangt de huidige Elektriciteitswet en Gaswet en vormt het juridische fundament onder de energietransitie van de komende decennia. Voor installateurs – de vakmensen die dagelijks zonnepanelen, warmtepompen, laadpalen en energiesystemen installeren – heeft dat directe gevolgen. Wat gaat er veranderen? En vooral: waar liggen de kansen voor jouw bedrijf? 

 

Waarom komt er een nieuwe Energiewet?                       

De oude wetten stammen uit een tijd waarin energievoorziening centraal werd geregeld: van producent naar consument. Inmiddels is dat landschap compleet veranderd. Huishoudens, bedrijven en VvE’s wekken zelf energie op, slaan deze op en wisselen data uit met het energienet. De nieuwe Energiewet maakt deze moderne, decentrale en digitale energiemarkt juridisch mogelijk. Kort gezegd: de Energiewet legt de basis voor slimme, flexibele energievoorziening, waarin data, sturing en samenwerking centraal staan.


Doelen van de Energiewet                                                      

Het hoofddoel van de wetgever is helder:
Een veilig, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem dat de energietransitie ondersteunt. De Energiewet rust op drie pijlers:

  1. Versterken van de positie van consumenten
  2. Toekomstgericht systeembeheer
  3. Data-uitwisseling als motor voor innovatie

Deze drie thema’s bepalen ook de richting waarin de installatiesector zich zal ontwikkelen.

1. Versterken van de positie van de consument

De Energiewet wil consumenten sterker maken in een veranderende markt. Dat betekent meer transparantie, keuzevrijheid en bescherming. Belangrijke wijzigingen zijn:

  • Leveranciers moeten duidelijke voorwaarden en prijzen hanteren.
  • Consumenten krijgen recht op een tijdige eindafrekening.
  • Het wordt mogelijk om een contract af te sluiten met een dynamische elektriciteitsprijs.
  • Er komt meer bescherming tegen malafide leveranciers, met verplichte Verklaringen Omtrent Gedrag (VOG) en extra toezicht door de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

Wat dit betekent voor installateurs:

Consumenten krijgen meer invloed op hun energieverbruik en -keuze. Dat vergroot de vraag naar slimme installaties, transparante monitoring en advies over energiegebruik en energiedelen.

2. Toekomstgericht systeembeheer

De term netbeheer maakt plaats voor systeembeheer – een bewuste keuze, omdat het energiesysteem steeds complexer en digitaler wordt. Belangrijkste wijzigingen:

  • Er komt een onderscheid tussen transmissiesystemen (landelijk) en distributiesystemen (regionaal).
  • Systeembeheerders hoeven niet langer direct aansluitingen te realiseren als er geen transportcapaciteit is. De ACM bepaalt voortaan wat een redelijke aansluittermijn is.
  • Systeembeheerders moeten meer transparantie geven over de beschikbare en verwachte transportcapaciteit.

Wat dit betekent voor installateurs:

Meer afstemming met netbeheerders, langere doorlooptijden voor projecten, maar ook kansen om klanten te helpen met flexibele oplossingen zoals energieopslag, load balancing en energiedelen.

3. Data-uitwisseling: de digitale spil van de Energiewet

Digitalisering staat centraal in de nieuwe wet. Er komt een gegevensuitwisselingsentiteit, beheerd door systeembeheerders, die verantwoordelijk wordt voor de veilige uitwisseling van energiegegevens.

  • Consumenten krijgen inzage in hun eigen energiedata en kunnen deze delen met derden.
  • Slimme meters en digitale koppelingen zorgen voor nauwkeurige monitoring van verbruik en opwekking.
  • Data maken het mogelijk om vraag en aanbod beter af te stemmen – cruciaal bij fluctuerende hernieuwbare energiebronnen.

Kansen voor installateurs:

Wie de taal van data spreekt, krijgt een sleutelrol. Denk aan:

  • Installatie van EMS-systemen (Energy Management Systems)
  • Integratie van slimme meters, batterijen en laadpalen
  • Advies over cybersecurity en dataveiligheid

De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) krijgt bovendien een grotere rol in toezicht op cyberrisico’s, meetinrichtingen en gegevensbeveiliging. Kennis van deze thema’s wordt dus essentieel.

Nieuwe marktinitiatieven: energiegemeenschappen

Een opvallende vernieuwing in de Energiewet is de introductie van de energiegemeenschap.
Dat zijn groepen burgers of bedrijven die gezamenlijk energie opwekken en gebruiken, zonder tussenkomst van traditionele leveranciers. Doel: het elektriciteitsnet ontlasten, kosten verlagen en lokale autonomie vergroten.
Kansen voor de installateur:


Inwerkingtreding

De Energiewet treedt 1 januari 2026 in werking. Een aantal wijzigingen geldt al eerder:


Wat kun je nú doen?

  1. Controleer je erkenningen – zorg dat je voldoet aan de eisen voor meterwerk en datacommunicatie.
  2. Investeer in kennis – verdiep je in EMS-systemen, load balancing, databeveiliging en energiedelen.
  3. Adviseer je klanten – help bewoners, bedrijven en VvE’s bij het slim sturen en delen van energie.
  4. Werk samen – de nieuwe wet maakt samenwerking tussen installateurs, netbeheerders en softwareleveranciers cruciaal.

 

Meer informatie lees je op de website Energietransitiedoorinstallateurs