Enquete Installatiemonitor

Hoe ervaren de bezitters van een warmtepomp het installatieproces? Dat is de hoofdvraag van de enquête die eind 2023 is gehouden onder 1800 warmtepompeigenaren, die deelnemen aan Installatiemonitor. 1274 daarvan hebben een hybride warmtepomp, 522 een all-electric. Installatiemonitor is het eerste grootschalige Europees onderzoek naar de prestaties van (hybride) warmtepompen in Nederlandse woningen. Inmiddels heeft Installatiemonitor ruim 5000 deelnemers. De resultaten van de enquête zijn voorgelegd aan drie experts op het gebied van verduurzaming van de woning/warmtepompen: Tom van Aalten, adviseur duurzame warmte bij RVO,  Joanneke de Jongh, energie-expert Milieu Centraal en Thomas Piessens, programmamanager energietransitie Techniek Nederland.

95% van de warmtepompbezitters raadt anderen een warmtepomp aan

Voor zowel Thomas Piessens, Joanneke de Jongh als Tom van Aalten geeft het onderzoek een goed beeld van de praktijk. Alle drie zijn positief verrast over de uitkomsten. Joanneke: “In 2021 heeft Milieu Centraal onderzoek gedaan onder warmtepompeigenaren. Van die respondenten was 7 op de 10 tevreden, al een mooie score. In dit onderzoek is dat zelfs 95%!”

54% heeft voor de aanschaf van de warmtepomp veel kennis vergaard

Een andere uitkomst die door de drie warmtepompexperts als positief wordt gezien, is dat mensen zich vooraf goed informeren voordat ze tot aanschaf van een warmtepomp overgaan. 54% heeft al veel kennis voordat ze een warmtepomp aanschaffen. 52% door zich goed in te lezen, 2% door het inwinnen van een EPA-advies. Een belangrijke informatiebron voor potentiële warmtepompeigenaren blijkt het internet te zijn. Een derde van de deelnemers van dit onderzoek heeft informatie ingewonnen bij de installateur. Voor 12% was de installateur zelfs de enige informatiebron. Thomas: “Dat verbaast me. Ik had verwacht dat iedereen sowieso informatie van internet haalt. Dat is in elk geval iets wat ik altijd aanraad. Lees je van tevoren goed in.” Tom vult aan: “54% is een mooie score maar nog geen 95%. Wat betreft informatievoorziening blijft er nog voldoende ruimte voor verbetering.” Ook Joanneke had een hoger percentage verwacht van de mensen die zich inlezen. “Aan de andere kant kun je dat  positief zien”, zegt ze. “Zonder je heel erg te verdiepen in de mogelijkheden kun je ook tot een goed resultaat komen.”

72% kiest voor een warmtepomp om van het Russisch aardgas af te zijn

Tom: “Wat mij opvalt is de motivatie voor de keuze van een warmtepomp. De meeste deelnemers aan deze enquête vinden de kosten minder belangrijk, terwijl in de markt aangegeven wordt dat dit het belangrijkste aspect is. Terugverdientijd is voor deze warmtepompeigenaren niet echt een item.” Ook voor Joanneke is deze uitkomst bij de motivatie een verrassing: “Normaal gesproken staat besparen op energie en geld op de eerste plaats. Daarna volgt voor het klimaat/duurzaamheid. Onafhankelijk zijn van - Russisch - aardgas scoort meestal veel lager. Terwijl dat in deze enquête duidelijk op 1 staat. Dat komt waarschijnlijk door de energiecrisis die we hebben gehad. Mensen zijn toen in beweging gekomen en daar zie je nu het resultaat van.”  

Gemiddelde kosten voor een warmtepomp

Een hybride warmtepomp kost gemiddeld € 6.000. Voor een all-electric is gemiddeld € 15.000 betaald, zonder aftrek van de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE). Joanneke: “De genoemde kosten sluiten aan bij wat wij communiceren: € 6.000 voor een hybride warmtepomp en € 12.000 voor volledig elektrisch; lucht-water. De prijs voor all-electric is zonder eventuele aanpassingen aan de woning.” 29% van de all-electric warmtepompeigenaren heeft voor de aanschaf een lening afgesloten, tegenover 14% van de hybride warmtepompbezitters.

Wat kunnen we leren van deze ervaringen?

Uit de enquête blijkt dat mensen vooraf al bepaald hebben dat ze een warmtepomp aan willen schaffen. Ze zijn niet per se op zoek naar mogelijke verduurzamingsoplossingen, maar hebben al bepaald dat de oplossing een warmtepomp is. Thomas Piessens: “Opvallend; de overheid gaat er bij het maken van beleid vanuit dat woningeigenaren kiezen voor een integrale aanpak en zich verdiepen in de verschillende opties. Dat ze bijvoorbeeld ook kijken naar isoleren en een warmteadvies inwinnen via een energiecoach of een EPA-adviseur. Niet via een installateur. In de praktijk lijkt het toch anders te liggen. De aanschaf van een warmtepomp blijkt net als bij zonnepanelen vaak een single issue, de oplossing is vooraf al bepaald.”

Joanneke herkent dit: “Weinig mensen hebben vooraf een heel breed plan voor hun woning. Bij ons komen mensen op het onderwerp warmtepomp binnen waarna wij ze verwijzen naar andere onderwerpen zoals isoleren en ventileren. Er zijn ook mensen die besluiten te verduurzamen en dan op zoek gaan naar de oplossingen. Uiteindelijk komen we allemaal uit bij een duurzaam huis, dat van het aardgas af is.”

Andere uitkomsten van de enquête

• Belangrijkste pluspunt hybride warmtepomp: het scheelt in energieverbruik
• Belangrijkste pluspunt all-electric warmtepomp: mijn huis is duurzamer
• 30% heeft bij warmtepomp gekozen voor vaste installateur
• 15% van de deelnemers heeft langer dan een jaar op de installatie van de warmtepomp moeten wachten
• 54% heeft slechts één offerte opgevraagd
• 69% ontving een gespecificeerde offerte
• Bij 92% heeft de installateur de mogelijkheid om de ISDE aan te vragen vermeld, 59% heeft zelfs de meldcode aangeleverd
• Bij de installatie van een all-electric warmtepomp waren er voor 90% van de deelnemers aanpassingen aan de woning nodig, zoals een extra groep in de meterkast of aanpassen van leidingen. Bij hybride was dat voor 59% van de deelnemers nodig

Over Installatiemonitor

Installatiemonitor is een initiatief van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) samen met Netbeheer Nederland en Techniek Nederland. Het monitoringstraject wordt gecoördineerd en uitgevoerd door adviesbureau BDH. Het eerste onderzoek dat begin 2022 is gepubliceerd, gaf een eerste inzicht in de praktijkprestaties van warmtepompen en welke impact ze hebben op het elektriciteitsnet. Het vervolgonderzoek is half 2023 gestart en geeft ook inzicht in welke factoren een rol spelen bij de prestaties van warmtepompen en in welk type woningen warmtepompen worden toegepast. Het onderzoek loopt tot 30 juni 2026. 

Meer informatie

Kijk voor uitgebreide informatie over het onderzoek, de veelgestelde vragen en aanmelden op www.installatiemonitor.nl. Wilt u op de hoogte blijven van de vorderingen van Installatiemonitor, schrijf u dan via deze site in voor de nieuwsbrief (verschijnt 1-2 keer per jaar).

Download Resultaten enquete Installatiemonitor - installatieproces