Maatschappelijke en technologische ontwikkelingen noodzaken de branche om te blijven innoveren. Automatisering, duurzame energie, verstedelijking en ICT; ze hebben grote gevolgen voor de manier waarop we werken, wonen en leven. Vergrijzing en ontgroening beïnvloeden de arbeidsmarkt en vragen om nieuwe manieren van organiseren, van bedrijfsvoering. Door te innoveren kunnen we al die veranderingen het hoofd bieden en er voordelen uithalen. Sociale innovatie is daarbij net zo belangrijk als technologische innovatie.
- Wat is sociale innovatie? Bij sociale innovatie gaat het niet om het ontwikkelen van kennis en producten – zoals bij technologische innovatie – maar om de rol van de medewerkers, op alle niveaus in het bedrijf. Welke kennis en vaardigheden hebben zij nu, en welke zouden ze moeten hebben als je traditionele werkwijzen verandert? Welke talenten en ambities hebben zij, hoe willen zij zich ontwikkelen en hoe kun je dat als werkgever stimuleren en mogelijk maken? Wie talent beter benut en daarin investeert, maakt zijn bedrijf als geheel effectiever, efficiënter en zo succesvoller.
- Is sociale innovatie niet ‘iets met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt?' Sociale innovatieve heeft meerdere ‘smaken’. Ook het op een andere manier werven en selecteren van nieuw personeel hoort daarbij. Mensen met een arbeidsbeperking een kans te geven is daarvan een voorbeeld. U krijgt een gemotiveerde medewerker in dienst die goede begeleiding krijgt vanuit de branche en de overheid. En u laat zien dat diversiteit en arbeidsparticipatie belangrijk voor u zijn. Het kan ook zijn dat u mensen met andere, specialistische kennis en vaardigheden binnen haalt, zij-instromers of vroeg gepensioneerden voor nieuwe deeltaken. Het gaat dus niet alleen om mensen met die afstand.
- Waarom vindt Techniek Nederland sociale innovatie belangrijk? De bedrijven in de sector zijn de makers van de duurzame samenleving. De duurzame opgave is groot. Om die opgave aan te kunnen, heeft de sector meer mensen nodig. Tegelijkertijd veranderen de eisen van de markt en van medewerkers. Om daaraan te voldoen, moeten bedrijven zichzelf anders organiseren, zichzelf opnieuw uitvinden. Die verandering stimuleren en faciliteren wij. Door kennis en ervaring op het gebied van sociale innovatie te verspreiden in de sector.
- Dat is leuk, maar wat levert dit mij op? Sociale innovatie draagt bij aan de bedrijfsdoelstellingen, een hogere arbeidsproductiviteit en rentabiliteit. Het kan leiden tot kwaliteitsverbetering, het te rugdringen van ziekteverzuim en/of bijvoorbeeld het reduceren van de faalkosten. Met sociale innovatie wordt de omzet verhoogd en kunnen nieuwe markten worden ontwikkeld.
- Heb ik er anders opgeleide mensen voor nodig? Als ondernemer streeft u ernaar dat uw organisatie zich snel en eenvoudig aanpast aan veranderende omstandigheden en dat uw arbeidspotentieel steeds maximaal wordt benut. Dat betekent dat u misschien mensen met andere capaciteiten zult aantrekken. Of moet nadenken over andere vormen van leidinggeven. Maar ook dat bestaande medewerkers zich door moeten ontwikkelen. Dat laatste gaat niet vanzelf. Het vergt aandacht voor en investeringen in bijscholing, opleiding en ontwikkeling. Zowel vakinhoudelijk als persoonlijk.
- Ok, maar hoe begin ik dan? Sociaal innoveren is minder ingewikkeld dan vaak wordt gedacht. Het is vooral een kwestie van doen. Bijvoorbeeld door faciliteiten te bieden voor bijscholing, door slimmer te werken, individueel te roosteren, bedrijfsprocessen te verbeteren en een goed gezondheidsbeleid te voeren. Maar ook door de jonge medewerkers in je bedrijf te vragen mee te denken. Bijvoorbeeld door suggesties voor verandering te verzamelen en de goede ideeën stap voor stap te implementeren.
- Zijn er praktijkvoorbeelden? Op dit moment wordt door een aantal leden met sociale innovatie geëxperimenteerd en kennis en ervaring opgedaan in drie learning communities. Die richten zich op de thema’s ‘zelforganisatie en leiderschap’, ‘regelvrijheden’ en ‘samen opleiden met het oog op het aantrekkelijk maken van de sector’. De deelnemende bedrijven experimenteren met diverse aanpassingen binnen hun bedrijfsorganisatie en delen hun ervaringen op onze website.
Gemakkelijk
Ideeën opdoen en leren van de ervaringen van collega’s in de sector is een goede manier om gezamenlijk de branche stappen verder te brengen. Een van de deelnemers is Joeri Vermaas, manager HRM bij Kuijpers. Hij geeft een voorbeeld van sociale innovatie die andere bedrijven zouden kunnen gebruiken. 'Het is redelijk gemakkelijk om de jongeren binnen je bedrijf te vragen om eens op te schrijven wat zij denken dat nodig is voor innovatie. Wij organiseren dit met ontbijtsessies. Breng de lijst met suggesties binnen je organisatie en implementeer hun ideeën stap voor stap. In ons bedrijf kwamen uit dat project verschillende zaken naar voren waarvan we meerdere dingen als zinvol hebben bestempeld. Die gaan we dan ook in de gehele organisatie implementeren.'